* بیدل دهلوی شاید بزرگترین شاعری باشد که انسان را شرح کرده است
براساس این گزارش هادی سعیدی کیاسری گزارش از دوره چهارم ارائه کرد و گت: ما به احترام یک سخنور بزرگ اینجا جمع شدهایم که شاید بزرگترین شاعری باشد که انسان را شرح کرده است و برای پرسشهای بزرگ و سهمگین او پاسخ یافته است.
وی بیدل دهلوی را شاعر انسان و دغدغههای انسان در مواجه با هستی دانست و تصریح کرد: در حال حاضر از 20 کشور جهان نخبگان و اساتیدی در چهارمین دوره حضور دارند که یا مستقیم در حوزه بیدل شناسی کار کردهاند و یا عمر خود را سالهاست در عرصه زبان فارسی سپری میکنند.
وی این امر را میراث مشترک میان کشورهای فارسی زبان دانست و تصریح کرد: هرچه این محافل بیشتر باشد هم افزایی، منابع و اطلاعات آن بیشتر در اختیار دیگران قرار میگیرد.
سعیدی کیاسری با بیان اینکه شاعرانی از هند، پاکستان و ... در این همایش حضور دارند تاکید کرد: از میان 75 استاد که قرار بود از کشورهای مختلف در چهارمین عرس بیدل دهلوی شرکت داشته باشد به جز 15 نفر سایرین حاضر هستند. اصل هدف همراهی و همافزایی است. اینکه اساتید در طول این یک هفته در کنار هم باشند تا برای اولین بار در کارگاههای نسخهپژوهشی حاضر شوند.
* دیوان بیدل یکی از ذخایری است که اکنون در خدمت و اختیار انسان است
علی معلم دامغانی رئیس فرهنگستان هنر در سخنانی عرس را به معنای جشن و عروسی دانست و تاکید کرد: مهرجان یا عرس از نوع جشنهایی است که در آن بزرگداشت هم است به نام کسی که مورد عنایت ویژه باشد. عرس را برای آنهایی برگزار میکنیم که نام آشنا هستند. این لغت اشاره به مرگ آنهاست چون مهر اشاره به مغرب و مرگ خورشید دارد.
وی با تاکید بر اینکه مهرجان یا عرس به ما میگوید همه نارنج و ارغوان بیدل در جنات شعرش، نصیب همه فارسیزبانان است امیدوارم این عرس مقدمه خبری تازه درباره بیدل در سرزمینهای فارسی زبان باشد تصریح کرد: مهرگان به ما میگوید که آنچه بیدل در شعر خود به بار آورد امروز نصیب همه فارسی زبانان شده است.
رئیس فرهنگستان هنر همایشهای اینگونه را احیاگر بیدل دهلوی در همه سرزمینهای فارسی زبان دانست و تاکید کرد: شاید یکی از ذخایری که اکنون در خدمت انسانها باشد همین دیوان بیدل دهلوی است.
معلم دامغانی در ادامه با اشاره به شاعران در قرون مختلف و استفاده آنها از واژه عرس اظهار داشت: در اشعار بیدل کلمات دور از ذهن وجود ندارد، اما در حوزه زبانی باید تحقیقات گستردهتر صورت گیرد.
* از نقادان میترسم/ گرچه بیدل به فارسی سروده است اما بدون درک هند اسلامی تفسیر اشعار او ممکن نیست
افتخار حسین عارف رئیس فرهنگستان پاکستان در سخنان کوتاهی با بیان اینکه من شاعر هستم،همیشه شعر گفتم، چه خوب و چه بد با شاعران هم دوستی کردم گفت: من همیشه در جمع شاعران بودم اما هیچ کس را به اندازه آقای کیاسری دبیر کنگره مجنون بیدل ندیدم.
حسین عارف همچنین ضمن بیان اینکه از نقادان میترسم، تاکید کرد: من شاعرم اما از نقادان میترسم به طور ویژه از نقادانی که هم معلم و هم پژوهشگر هستند. هرچند باید از آنها یاد بگیریم و بدانیم که حضور آنها لازم است، زیرا بدون آنها شعر معنا ندارد.
وی در ادامه با بیان اینکه از دوران دانشجویی علاقه به شعر داشتم ولی علاقه خاصی به بیدل نداشتم گفت: در حال حاضر پژوهشهای بسیاری در حوزه بیدل شناسی وجود دارد مانند کتاب زندهیاد حسن حسیینی یا استاد شفیعی کدکنی که باید قدر آنها را دانست اما نباید نوشتههای بیدل شناسان در میان اساتید زبان فارسی محدود بماند اما متاسفانه اکنون اینگونه است.
حسین عارف ضمن بیان اینکه باید آثار بیدل شناسان به زبان انگلیسی نیز ترجمه شود از تخصیص بودجه در این میان سخن گفت و یادآوری کرد: گمان نمیکنم اساتیدی در هند و پاکستان پیرامون بیدل پژوهش کرده باشند که در این مراسم حضور نیافته باشند. همه بیدل شناسان متفقالقول باید یک انتخاب معتبر از میان اشعار این شاعر داشته باشند. نباید انتخاب شخصی باشد، باید بودجهای تخصیص یابد تا به انگلیسی هم ترجمه یابد.
وی در ادامه از بیدل در کنار اقبال و خسرو به عنوان شاعران برجسته شبه قاره یاد کرد و گفت: گرچه درباره بیدل کم نوشته شده اما هر چه نوشته شده است با کیفیت است. به باور من مولانا، اقبال و حافظ و نیز بیدل شاعران جهانی فارسی هستند و باید مورد توجه بیشتری در دنیا قرار بگیرند
عارف همچنین افزود: گرچه بیدل به فارسی شعر سروده است اما بدون درک هند اسلامی تفسیر اشعار او ممکن نیست و باید میراث اسلامی شبه قاره را خواند تا فهمید بیدل بر اساس میزاث مشترک اسلامی چه در زبان دارد.
در این مراسم یادی از سید شعرا امیری فیروزکوهی هم شد.